Antykoncepcja hormonalna jest jednym z najpopularniejszych sposobów na uniknięcie niechcianej ciąży. Jednakże, wiele osób wciąż ma wiele pytań i obaw dotyczących tego rodzaju antykoncepcji. W tym artykule omówimy różne rodzaje środków antykoncepcyjnych oraz przedstawimy najbezpieczniejsze dla zdrowia metody antykoncepcyjne. Plastry, zastrzyki, wkładki domaciczne, implanty antykoncepcyjne a może nowoczesne urządzenia? Przedstawimy również potencjalne skutki uboczne i zagrożenia związane z ich stosowanie.
Antykoncepcja hormonalna – co to jest i jak działa
Antykoncepcja hormonalna to jedna z najpopularniejszych metod zapobiegania ciąży. Polega ona na stosowaniu hormonów, które wpływają na pracę układu rozrodczego kobiety. Niestety najczęscieś kobiety stosują hormonalne środki antykoncepcyjne. Jest to wynikiem tego że męszczyźni albo mogą skorzystać z zabiegu wazektomii czyli zabiegu przecięcia nasieniowodów albo z prezerwatywy. Obie metedy najczęściej nie są chętnie wybierane przez mężczyzn, chociaż są o wiele bardziej bezpieczne dla zdrowia (również przyszłego dziecka) niż antykoncepcja hormonalna.
Metoda została opracowana 60 lat temu ale wciąz opiera sie na tym samym składzie (estrogen i progestagen). W miare upływu czasu stężenie etynyloestradiolu zostało jednak obniżone w celu poprawy tolerancji.
Progesterony są podstawowym czynnym składnikiem antykoncepcji hormonalnej.Dostępne na rynku progestageny stosowane w antykoncepcji są stosowane są albo w hormonalnych środkach antykoncepcyjnych (w postaci tabletek, plastrów lub krążków dopochwowych) albo jako antykoncepcyjne środki zawierające wyłącznie progestagen. Środki antykoncepcyjne które zawierają wyłącznie progestagen dostępne są w postaci codziennych preparatów doustnych najczęściej tabletek , comiesięcznych zastrzyków, implantów (2-3 lata) i systemów wewnątrzmacicznych (IUS).
Działanie progestagenów jest obszerne i możemy mówić o trzech podstawowych trybach działania antykoncepcyjnego:
- Silne działanie antygonadotropowe prowadzące do zahamowania owulacji.
- Pogrubienie śluzu szyjkowego w celu zahamowania penetracji plemników. Dzięki temu jajniki nie uwalniają komórki jajowej, a śluz szyjkowy staje się gęstszy i trudniejszy do pokonania przez plemniki.
- Desynchronizacja zmian endometrium niezbędnych do implantacji.
Warto zaznaczyć że różne struktury progestagenów są pochodnymi testosteronu, progesteron i spironolakton. Powoduje to zróżnicowane efekty farmakodynamiczne i farmakokinetyczne, które wpływają dodatkowo korzystnie bądź nie korzystnie na organizm w zależności od indywidualnego profilu pacjenta.
W przypadku pominięcia dawki lub nieregularnego przyjmowania tabletek istnieje ryzyko zajścia w ciążę. Plastry antykoncepcyjne to kolejna forma antykoncepcji hormonalnej. Plaster zawiera takie same hormony jak tabletki, ale jest naklejany bezpośrednio na skórę raz na tydzień. Plastry są łatwe w użyciu i zapewniają wysoką skuteczność działania, jednak mogą powodować niepożądane efekty uboczne takie jak bóle głowy czy nudności. Wkładka domaciczna to antykoncepcja hormonalna, która jest umieszczana wewnątrz macicy. Wkładka uwalnia hormony progestagenowe, które zapobiegają owulacji i utrudniają przetrwanie plemników. Wkładki są skuteczne na kilka lat, ale mogą powodować nieprzyjemne objawy takie jak bóle brzucha czy krwawienia międzymiesiączkowe.
Antykoncepcja hormonalna i pozostałe alternatywy
Istnieje wiele rodzajów środków antykoncepcyjnych, które kobiety mogą stosować w celu uniknięcia ciąży.Każdy z tych środków ma swoje zalety i wady, dlatego warto dokładnie poznać ich działanie i skutki uboczne przed podjęciem decyzji.
Tabletki antykoncepcyjne
Tabletki są jednym z najczęściej wybieranych sposobów na zapobieganie ciąży. Działają one poprzez hamowanie owulacji oraz zmianę śluzu szyjkowego, co utrudnia ruch plemników. Tabletki te są łatwe w użyciu i skuteczne na poziomie 98%, Najczęstszym odczuwalnym skutkiem ubocznym są bóle żołądka i mdłości.
Plastry antykoncepcyjne
Plaster zawiera hormony progestagen i estrogen, które są uwalniane przez skórę do organizmu kobiety. Działanie plastra jest podobne do tabletek antykoncepcyjnych, jednak może być bardziej wygodne dla niektórych kobiet ze względu na mniejszą ilość codziennych czynności. Plastry należy naklejać co tydzień przez trzy tygodnie, a następnie robić przerwę na jeden tydzień. Niestety, podobnie jak w przypadku innych metod hormonalnej antykoncepcji, plastry mogą powodować niepożądane skutki ubocznych. Najczęściej występującym działaniem niepożądanym jest podrażnienie skóry w miejscu aplikacji plastra. Mogą również pojawić się bóle głowy, nudności, wymioty oraz problemy z krążeniem.
Wkładki domaciczne
Rodzaj antykoncepcji hormonalnej, który jest umieszczany wewnątrz macicy. Wkładka uwalnia hormon progestagen, który zapobiega owulacji oraz zmienia śluz szyjkowy. Do najbardziej powszechnych skutków ubocznych należy ból brzucha oraz ból w czasie stosunku. Również stosowanie wkładki domacicznej jest związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia infekcji dróg rodnych. Wkładka może bowiem sprzyjać rozwojowi bakterii w obrębie macicy i dopochwowo. Innym potencjalnym skutkiem ubocznym stosowania wkładek domacicznych jest zwiększone ryzyko wystąpienia krwawień międzymiesiączkowych. Jest to spowodowane tym, że wkładka wpływa na błonę śluzową macicy i może powodować jej podrażnienie. Wreszcie, jednym z najpoważniejszych skutków ubocznych stosowania wkładek domacicznych jest ryzyko perforacji macicy. Chodzi o sytuację, w której wkładka przesunie się z miejsca, w którym została umieszczona, i wbije się w ścianę macicy. Jest to bardzo rzadkie zdarzenie, ale jeśli pojawią się jakiekolwiek objawy bólu brzucha lub krwawienia poza miesiączką, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Zastrzyki antykoncepcyjne
Zastrzyki antykoncepcyjne to jedna z opcji, jakie kobiety mają do wyboru, jeśli chcą uniknąć ciąży. Jest to metoda hormonalna, która polega na podaniu zastrzyku zawierającego syntetyczne hormony progestagenowe. Zastrzyki antykoncepcyjne podaje się co 12 tygodni.
Najczęstszym skutkiem ubocznym zastrzyków antykoncepcyjnych jest nieregularność miesiączek. Wiele kobiet doświadcza krwawień międzymiesiączkowych lub braku okresów podczas stosowania tej metody antykoncepcji. Ponadto niektóre kobiety zgłaszają bóle głowy, nudności, zmiany nastroju, depresję oraz osłabione libido jako skutki uboczne zastrzyków antykoncepcyjnych. Innym potencjalnym ryzykiem związanym ze stosowaniem zastrzyków antykoncepcyjnych jest utrata masy kostnej. Badania wykazały, że długotrwałe stosowanie tej metody antykoncepcji może prowadzić do osłabienia kości i zwiększenia ryzyka osteoporozy w przyszłości.
Krążki dopochwowe
Krążki dopochwowe to jeden z rodzajów antykoncepcji hormonalnej, który jest stosunkowo nowym rozwiązaniem na rynku. Są one małymi pierścieniami, które wprowadza się do pochwy i pozostawia na okres trzytygodniowy. Krążki zawierają hormony, które są uwalniane stopniowo przez cały ten czas, zapobiegając owulacji i uniemożliwiając zapłodnienie. Krążki dopochwowe są skuteczne w zapobieganiu ciąży, ale jak każdy środek antykoncepcyjny, mogą powodować pewne skutki uboczne. Najczęściej występujące to bóle głowy, nudności oraz zmiany nastroju. Niektóre kobiety mogą również odczuwać suchość pochwy lub dyskomfort podczas stosunku.
Implanty antykoncepcyjne
Implanty antykoncepcyjne to jeden z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania ciąży. Polega on na umieszczeniu w ciele kobiety małego plastikowego pręcika, który uwalnia hormony hamujące owulację.
Najczęstszym skutkiem ubocznym stosowania implantów jest nieregularne krwawienie lub brak miesiączki. Niektóre kobiety doświadczają również bólu piersi, zmian nastroju i utraty libido. W rzadkich przypadkach może wystąpić infekcja lub reakcja alergiczna na materiał z którego wykonany jest implant. Osoby z chorobami serca, cukrzycą czy nadciśnieniem tętniczym powinny być ostrożne przy stosowaniu tej metody antykoncepcji.
Test owulacyjny ze śliny
Jest to niewielki mikroskop diagnostyczno–medyczny do samodzielnego stosowania. Pozwala na określenie dni płodnych w przeciągu 5 minut, na podstawie kilku kropli śliny lub śluzu szyjkowego. Przez ten niewielki mikroskop obserwujemy pobraną ślinę lub śluz i samodzielnie oceniamy (na podstawie instrukcji) czy mamy dni płodne czy nie. Odczyt jest wiarygodny na poziomie 98%.
Mikroskop kosztuje ok. 100 zł i wystarcza na użytkowanie około jednego roku.
Nowoczesne urządzenie badania dni płodnych Lady-comp
Jest to nowoczesne niewielkie urządzenie, które monitoruje, diagnozuje i prognozuje płodność.
Urządzenie nie ma skutków ubocznych i jest skuteczne na poziomie 99.5% czyli podobnie jak tabletki antykoncepcyjne tylko że nie wpływa negatywnie na organizm kobiety i jej przyszłego potomstwa.
Urządzenie ma wbudowany bardzo czuły sensor który z dokładnością do 0.01 st mierzy temperaturę bazową ciała następnie analizuje pomiary i daje pewny wynik czy kobieta jest płodna czy nie.
Urządzenie jest produktem medycznym i może być również bardzo pomocne kiedy kobieta pragnie zajść w ciąże.
Wadą tego urządzenia jest cena ponieważ zaczyna sie od 1200 zł w zależności od modelu. Jeżeli jednak przeliczymy sobie koszty innych środków antykoncepcyjnych cena jest bardzo niska zwłaszcza że koszty leczenia po antykoncepcji hormonalnej mogą być nie do oszacowania. Takie urządzenie będzie nam służyło długie lata jeżeli wybierzemy urządzenie od producenta który ma na swoje produkty atesty medyczne.
Kalendarzyk
Kalendarzyk i obserwacja objawów, takich jak temperatura ciała czy śluz szyjkowy, są dwoma głównymi sposobami stosowanymi w naturalnym planowaniu rodziny. Metoda kalendarzykowa opiera się na zapisywaniu długości kolejnych cykli miesiączkowych, co pozwala wyznaczyć przewidywany moment owulacji i dni płodne.
Skuteczność tej metody zależy w dużej mierze od regularności cyklu miesiączkowego kobiety, jej zdolności do dokładnych obserwacji i konsekwencji w stosowaniu.
Warto również zauważyć, że wiele czynników, takich jak stres czy choroba, może wpłynąć na cykl miesiączkowy, powodując nieregularność owulacji, co z kolei zmniejsza skuteczność naturalnego planowania rodziny.
Antykoncepcja hormonalna skutki uboczne. Co warto wiedzieć?
Antykoncepcja hormonalna wydaje się być najprostszą i bezpieczna metodą planowania ciąży. Skutki zdrowotne przyjmowania hormonów mogą być jednak dla kobiet bardzo poważne.
Kobiety które stosują środki hormonalne narażone są na rozwój chorób układu krążenia, nowotwory wątroby, nowotwory piersi, nowotwory narządów rodnych, migreny, depresję, osteoporozę
- Przeprowadzone badania wykazały, że kobiety stosujące tabletki hormonalne w porównaniu z kobietami nie stosującymi takich terapii są narażone :
- 3 krotnie bardziej na zawał serca
- 6 krotnie na nadciśnienie tętnicze
- 4 krotnie na udar mózgu
- 5 krotnie na zakrzepicę
- ponadto kobiety przyjmujące pigułki antykoncepcyjne są narażone bardziej o 60% na zachorowanie na raka szyjki macicy oraz raka piersi
- Również spirala domaciczna (IUD) uważana za bezpieczną według raportu De Lancet z 1974 roku wykazało że kobiety noszące spiralę mają 50% ryzyka poronienia
Czy skutki uboczne tabletek antykoncepcyjnych mogą wystąpić już po odstawieniu?
Jak każdy lek, środki antykoncepcyjne hormonalne mogą powodować pewne skutki uboczne, które mogą wystąpić nawet po ich odstawieniu.
Po pierwsze, warto zauważyć, że każda kobieta reaguje inaczej na hormony zawarte w pigułkach antykoncepcyjnych. Niektóre z możliwych skutków ubocznych, które mogą wystąpić po odstawieniu tabletek, to nieregularne miesiączki, trądzik, wypadanie włosów czy wahania nastroju.
Po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych, organizm kobiety zaczyna ponownie samodzielnie produkować hormony. W związku z tym może dojść do okresu przejściowego, w którym organizm dostosowuje się do zmian. Właśnie wtedy mogą pojawić się wymienione wcześniej skutki uboczne.
Warto również zaznaczyć, że niektóre skutki uboczne mogą być przejściowe i ustąpić samoistnie po pewnym czasie, podczas gdy inne mogą pojawić się po latach
W przypadku niepokojących objawów po odstawieniu tabletek antykoncepcyjnych, zawsze warto skonsultować się z lekarzem, aby uzyskać odpowiednią diagnozę i poradę dotyczącą leczenia.
Naturalne i bezpieczne planowanie rodziny – co wybrać?
Kiedy kobieta miesiączkuje zrzuca pogrubioną błonę /wyściółkę macicy która narasta w czasie cyklu. Zapobiega to chorobom macicy.
Ponad to miesiączka powoduje że oczyszczają się drogi rodne i reguluje ph krwi.
Podczas miesiączki kobiety naturalnie usuwają nadmiar żelaza i białka we krwi co zmniejsza ryzyko zachorowania na raka i choroby serca.
Antykoncepcja hormonalna może mieć również wpływ na przyszłe potomstwo. Jeżeli kobieta zdecyduje się na dziecko zbyt szybko po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej dziecko może mieć nierównowagę hormonów co może objawiać sie np. nadmiernym owłosieniem u dziewczynek.
PODSUMOWANIE
Najtańszym sposobem antykoncepcji naturalnej jest metoda kalendarzyka.
Najpewniejszą i najwygodniejszą zaś metodą jest badanie owulacyjne śliny lub urządzenie takie jak DAYSY, czy Lady-Comp
Luksusową wersją urządzeń monitorujących cykl owulacyjny jest niewielki komputer cyklu Lady-Comp który umożliwia bardzo dokładne wyznaczanie dni płodnych. Jest to urządzenie bardzo proste w obsłudze ( kolor na wyświetlaczu pokazuje dni płodne i niepłodne) które może być alternatywą do innych metod antykoncepcji.
urządzenie ma funkcje:
- wyznaczania dni płodnych i niepłodnych oraz owulacji.
- prognozuje dni płodne na kolejne 6 dni
- w przypadku zapłodnienia informuje o prawdopodobnej ciąży po 18 dniach
Za pomocą urządzenia możemy również obserwować długośc cykli, średnie temperatury ciała po owulacji, prognozy miesiączek itp.
Materiały źródłowe:
Andreas Moritz “Ponadczasowe Tajemnice Zdrowia i Odmładzania”
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27680324/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35755988/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30193687/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8917232/
Visits: 12
