Dziki pochrzyn wywołał przed laty poruszenie, ponieważ miał być naturalnym środkiem antykoncepcyjnym. Badania naukowe prowadzone w latach czterdziestych naszego stulecia nie potwierdziły działania antykoncepcyjnego dzikiego pochrzynu ale nie jest obojętny na gospodarkę hormonalną, a to za sprawą diosgeniny jaka jest w pochrzynie. Dodatkowo zauważono, że wiele odmian pochrzynu posiada zdolność do wzmocnienia kości, ochrony naczyń krwionośnych, a także wspomagania organizmu w okresie menopauzy.
Co to jest pochrzyn
Pochrzyn (ignam) należy do rodziny pochrzynowatych Dioscoreaceae. obejmuje około 650 gatunków, natomiast cała rodzina pochrzynowatych liczy około 800 gatunków. Występuje głównie w regionach tropikalnych i służyła tam i służy do jako roślina spożywcza i lecznicza. Najbardziej popularnym gatunkiem jest meksykański dziki pochrzyn (wild yam).
Hindusi uprawiają i wykorzystują kulinarnie podobnie jak ziemniaki niektóre odmiany pochrzynu. Podobnie pochrzyn jest wykorzystywany w Polinezji, w Gujanie, na Filipinach, Madagaskarze, Chinach i w Afryce.
Do celów leczniczych wykorzystywane są jednak głównie: pochrzyn chiński Discorea batatus i pochrzyn włochaty Dioscorea villosa (dziki pochrzyn).
Rdzenne kobiety amerykańskie stosowały kiedyś dziki pochrzyn przede wszystkim jako środek antykoncepcyjny i remedium na wszelkie dolegliwości kobiece. Mężczyźni natomiast przypisywali pochrzynowi działanie odmładzające i regenerujące.
Jakkolwiek niewiarygodnie brzmi dla nas dzisiaj wykorzystanie rośliny jako środek antykoncepcji, to właśnie roślina – a mianowicie dziki pochrzyn przyczynił się do rozwoju współczesnej antykoncepcji.
Dziki pochrzyn jest przodkiem tabletki antykoncepcyjnej
W latach 30. XX wieku naukowcy próbowali zsyntetyzować sztuczny estrogen i progesteron, aby stworzyć środek antykoncepcyjny. Do tego celu wykorzystywali mocz zapłodnionych krów i klaczy (pozyskiwano z niego ekstrakt steroidowy). Progesteron zapobiega owulacji w czasie ciąży oraz wspomaga wiele zaburzeń miesiączkowania i zapobieganiu niektórym rodzajom poronień. Pomijając aspekt humanitarny koszt progesteronu i innych sterydów w tamtych czasach był bardzo wysoki dlatego rozpoczęto poszukiwania sterydu roślinnego.
Przełom w poszukiwaniach nastąpił dopiero w 1942 roku za sprawą amerykańskiego chemika Russella Markera. Marker pierwotnie poszukiwał sterydu roślinnego z klasy sapogenin ze strukturą pierścienia przypominającej progesteron.
Znalazł go w korzeniu Beth, roślinie z rodziny liliowatych, która była już stosowana w opatentowanym leku o nazwie „Związek Lydii Pinkham”.
Następnie dokonał przekształcenia sapogeniny z korzenia sarsaparilli, sarsasapogeniny, w cząsteczkę identyczną pod względem budowy z progesteronem.
W tym czasie japońscy chemicy wyizolowali steryd z ignamu z rodziny Dioscorea, nazwali go diosgeniną.
Koszty pozyskiwania progesteronu z badanych roślin okazały się zbyt wysokie, więc Marker rozpoczął wyprawy w poszukiwaniu nowych surowców. Podczas jednej z nich, w Meksyku, zainteresował się korzeniem nazywanym przez miejscowych “cabeza de negro”. Był to włochaty pochrzyn, Dioscorea Villosa, zwany również dzikim pochrzynem (wild yam). Fascynujące opowieści tubylców o niezwykłych właściwościach pochrzynu skłoniły go do dalszych badań. Korzenie, które mogły ważyć nawet do 40 kilogramów, wydawały się być obiecującym źródłem surowca.
Marker wrócił więc do substancji o nazwie diosgenina, którą Japończycy wcześniej wyizolowali z odmiany pochrzynu japońskiego. Marker przekształcił diosgeninę z pochrzynu meksykańskiego w progesteron, co przyniosło mu wielki sukces i rozgłos.
Jego triumf skłonił Russella E. Markera do rozpoczęcia intensywnych poszukiwań gatunków pochrzynu Dioscorea z wystarczająco dużymi korzeniami, aby zbiór i przetwarzanie surowca były opłacalne.
Niedługo potem rozpoczęto produkcję pierwszych pigułek antykoncepcyjnych. (Estrogen, również niezbędny do ich produkcji, nadal był pozyskiwany z moczu klaczy).
Chociaż pierwsze pigułki antykoncepcyjne nie mogłyby istnieć bez dzikiego pochrzynu, antykoncepcyjne działanie korzenia opiera się na zupełnie innym mechanizmie niż działanie pigułki. Jest bardzo mało prawdopodobne, aby diosgenina była jedyną substancją w dzikim pochrzynie posiadającą właściwości antykoncepcyjne. Znacznie bardziej prawdopodobne jest, że różne składniki korzenia Dioscorea działają współbieżnie.
Współczesne tabletki hormonalne działają inaczej niż naturalne hormony roślinne i mają inne zastosowanie. Tabletka antykoncepcyjna manipuluje równowagą hormonalną w taki sposób, że owulacja nie ma miejsca. Ponadto, jajowody są sparaliżowane, czego oczywiście nie obserwuje się podczas stosowania dzikiego pochrzynu.
Pochrzyn wpływa na organizm w inny sposób i nie przynosi efektów po pojedynczych dawkach. Aby pochrzyn rzeczywiście wpływał na gospodarkę hormonalną, muszą być spełnione pewne warunki.
Swoimi doświadczeniami z doustnym przyjmowaniem dzikiego pochrzynu podzieliła się położna Willa Shaffer. Opisała je w swojej broszurze “Dziki Pochrzyn: Antykoncepcja bez strachu”. Poleca ona swoim pacjentkom spożywanie 3000 mg dzikiego pochrzynu dziennie, przy czym 1500 mg w kapsułkach przyjmuje się rano, a pozostałe 1500 mg wieczorem. Według raportów Shaffera, prawie 100 procent kobiet było w stanie używać samego dzikiego pochrzynu jako środka antykoncepcyjnego.
W zaleceniach położnej podkreśla się jednak konieczność cierpliwości. Antykoncepcyjne działanie pojawia się dopiero po około 6-12 miesiącach codziennego stosowania, zwłaszcza u bardzo młodych kobiet.
Choć istnieją opinie mówiące, że efekt antykoncepcyjny dzikiego pochrzynu zaczyna działać już po 9 tygodniach, wtedy w pochwie zaczyna formować się śluz ochronny, to doświadczenia pokazują, że nie zawsze tak jest. Kolejnym warunkiem skuteczności preparatów z dzikiego pochrzynu jest zdrowy styl życia i dieta. Jeden z powodów, dla których dziki pochrzyn oferuje antykoncepcję dla ludów pierwotnych, wynika z ich zdrowego, bliskiego naturze trybu życia. Palenie papierosów, alkohol, cukier, otyłość i brak ruchu mogą osłabiać działanie antykoncepcyjne dzikiego pochrzynu, co może prowadzić do ciąży pomimo regularnego stosowania pochrzynu.
Kluczowe w suplementacji jest również zwrócenie uwagi na jakość produktu. Nie powinien to być podgrzewany korzeń pochrzynu, ale produkt z dzikiego pochrzynu w jakości surowej żywności. Taki efekt surowej żywności można osiągnąć, na przykład susząc surowiec w temperaturach nie przekraczających 45 stopni Celsjusza.
Chociaż działanie antykoncepcyjne dzikiego pochrzynu nie można uznać za w pełni wiarygodne, inne właściwości korzeni dzikiego pochrzynu oraz innych odmian pochrzynu są potwierdzone badaniami.
Kilka studiów wykazało, że pochrzyn ma bardzo dobry wpływ na zdrowie kości, co jest szczególnie interesujące dla kobiet w trakcie i po menopauzie.
Zastosowanie pochrzynu
Gatunki Dioscorea zawierają bioaktywne cząsteczki, takie jak diosgenina. Rzeczywiście, korzeń pochrzynu , oprócz wartości odżywczych, jest potencjalnym źródłem substancji bioaktywnych, które mogą być interesujące w profilaktyce i leczeniu wielu chorób.
Badania udowodniły, że pochrzyn ma również działanie przeciwutleniające, obniżające poziom cukru we krwi, obniżające poziom lipidów, przeciwdrobnoustrojowe, przeciwzapalne, przeciwwirusowe, androgenne, estrogenne i antykoncepcyjne.
Dioscorea stanowi kluczowy składnik wielu suplementów diety wykorzystywanych w przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym.
Ta roślina była również powszechnie stosowana przez lokalne społeczności, głównie te zajmujące się handlem roślinami leczniczymi na całym świecie. W rzeczywistości, bulwy różnych gatunków Dioscorea są używane jako lekarstwo na różne dolegliwości i choroby (takie jak kaszel, przeziębienie, ból brzucha, trąd, oparzenia, infekcje grzybicze, czerwonkę, choroby skóry, reumatyzm, artretyzm, etc.) w wielu preparatach, a nawet do kontroli urodzeń.
Skład fitochemiczny oraz zastosowanie roślin Dioscorea
Powszechnie wiadomo, że potencjał tej rośliny jest związany z różnymi związkami fitochemicznymi występującymi w Dioscorea. Bulwy i korzenie zawierają steroidowe sapogeniny, głównie diosgeninę, a także związki lotne. Substancje chemiczne, takie jak diosgenina obecna w Dioscorea, są komercyjnie wykorzystywane w przemyśle farmaceutycznym.
Najczęściej występującymi metabolitami wtórnymi pochrzynu są saopniny i ponad 100 saponin steroidowych (opartych na części aglikonowej, takie jak stigmastanol, furostanol, spirostanol, cholestanol, ergostanol i glikozydy pregnanolowe) wyizolowano z różnych gatunków Dioscorea.
Oprócz tych steroidów, zidentyfikowano ilościowo diterpeny klerodanu, związki fenolowe, cyjanidyny, chinony, diaryloheptanoidy i związki zawierające azot w bulwach gatunku Dioscorea.
Diosgenina, która jest główną saponiną furostanolu obecną w wielu roślinach, w tym w gatunkach Dioscorea, jest opisywana jako obiecujący związek bioaktywny o wielu właściwościach leczniczych, takich jak obniżanie poziomu lipidów, działanie przeciwutleniające, przeciwzapalne, obniżanie poziomu cukru we krwi i antyproliferacyjne.
Diosgenina uzyskiwana przez hydrolizę saponin pochrzynowych była głównym surowcem do przemysłowej produkcji leków steroidowych, takich jak leki przeciwzapalne, androgenne, estrogenne i antykoncepcyjne. Korzenie i kłącza Dioscorea villosa, znane również jako “dziki ignam”, są bogatym źródłem diosgeniny. Obecnie suplementy diety zawierające ekstrakty z dzikiego pochrzynu są popularne wśród kobiet do łagodzenia objawów menopauzy i są szeroko stosowane jako alternatywa dla hormonalnej terapii zastępczej.
Pochrzyn w terapii klimakterium i menopauzy
Niektórzy eksperci zaczynają dostrzegać, że typowe objawy menopauzy (takie jak suchość skóry i błon śluzowych, nietrzymanie moczu, osteoporoza itd.) mogą wynikać nie tyle z czystego niedoboru estrogenów, co z tzw. dominacji estrogenów. To oznacza, że równowaga między estrogenami a progesteronem zostaje zaburzona na korzyść estrogenów. W praktyce kobieta może mieć nadal zbyt mało estrogenów, ale jeśli jest znacznie mniej progesteronu w porównaniu do pozostałego estrogenu, to również nazywamy to dominacją estrogenową – nawet pomimo niedoboru estrogenu.
Warto pamiętać, że w okresie menopauzy poziom progesteronu spada znacznie szybciej niż poziom estrogenu. Powodem jest fakt, że nawet po menopauzie pewne ilości estrogenów są nadal produkowane w korze nadnerczy, tkance tłuszczowej i jajnikach, podczas gdy naturalna produkcja progesteronu przez organizm jest niemal całkowicie zahamowana. W związku z tym, początkowo więcej uwagi powinno się zwrócić na progesteron niż na estrogen.
Mówi się, że dziki pochrzyn ma działanie podobne do progesteronu ze względu na zawartość diosgeniny. Ta roślina może delikatnie przeciwdziałać dominacji estrogenów dlatego warto spróbować jej działania, gdy pojawiają się pierwsze objawy menopauzy. Jest to szczególnie ważne, ponieważ powszechnie przepisywane syntetyczne hormony mogą mieć silne skutki uboczne, takie jak ryzyko raka piersi, zakrzepicy czy problemów sercowo-naczyniowych. Polecam artykuł Antykoncepcja hormonalna skutki uboczne i bezpieczna alternatywa
Pochrzyn Podsumowanie
Podsumowując, pochrzyn wydaje się być doskonałym dodatkowym narzędziem w profilaktyce osteoporozy, które jednocześnie może chronić naczynia krwionośne przed tworzeniem się złogów. W przypadku łagodnych objawów menopauzy pochrzyn również może okazać się pomocny, zwłaszcza gdy towarzyszy im dominacja estrogenów. Natomiast w przypadku bardziej intensywnych objawów menopauzy, skuteczniejsze mogą okazać się hormony bioidentyczne. Dla kobiet w wieku płodnym cierpiących na zespół napięcia przedmiesiączkowego lub innych objawów domyinacji estrogenów, pochrzyn jest bardzo dobrym składnikiem naturalnej terapii.
Stosowanie pochrzynu w celu antykoncepcji nie jest jednak zalecane ze względu na duże ryzyko zajścia w ciążę.
Co do sposobów stosowania pochrzynu, dostępny jest on w wielu różnych formach: kapsułkach, kremie czy żelu dopochwowym. Pochrzyn stosuje się od momentu owulacji, czyli nie przyjmuje się go przez cały cykl. Krem lub żel aplikuje się raz lub dwa razy dziennie na klatkę piersiową, brzuch, ramiona, a nawet wewnętrzną stronę ud, najlepiej gdy nie planujesz brać prysznica w ciągu najbliższej godziny.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat dzikiego pochrzynu, jego działania i możliwości zastosowań, zalecam odwiedzenie strony Heide Fischer. Prowadzi ona seminaria na ten temat i ma duże doświadczenie w tej dziedzinie.
Ważne jest, aby pamiętać, że ten artykuł został napisany na podstawie aktualnych (w chwili publikacji) badań i książek. Mimo to, nie powinien być wykorzystywany do samodiagnozy lub samoleczenia. Nie zastępuje on wizyty u lekarza. Dlatego zawsze przed zastosowaniem jakiejkolwiek metody leczenia (niezależnie od tego, czy pochodzi ona z tego czy z innego naszego artykułu), powinno się najpierw przedyskutować ją ze swoim lekarzem lub doświadczonym terapeutą naturalnym.
Materiały źródłowe:
Równowaga hormonalna Mia Lundin Urlika Davidsson
Ciało kobiety, mądrość kobiety Autor: Christiane Northrup
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25993784/
https://www.acs.org/education/whatischemistry/landmarks/progesteronesynthesis
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7393038/#B5
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23327640/
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=discorea+villosa
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/?term=discorea+batatas
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34520827/
Visits: 13
