Por Właściwości: Kompletny Przewodnik po Korzyściach Zdrowotnych

W świecie przyrody ,natura kryje w sobie niezgłębione tajemnice,o rośnie która jest zupełnie niedoceniana. Roślina o niezwykłych mocach – por. Ten skromny bohater naszej opowieści, znany naukowo jako Allium ampeloprasum var. porrum, przynależy do bardzo licznej rodziny rodzaju roślin jednoliściennych, często nazywanego rodzajem cebuli. Rodzaj ten obejmuje około 500 gatunków włączając cebulę, czosnek,szczypiorek. Por jest również blisko spokrewniony z porem chińskim (Allium tuberosum Rottler ). W odległym świecie starożytnego Egiptu, Grecji, Rzymu a nawet Indii por, podobnie jak jego krewni – cebula i czosnek – był bohaterem licznych medycznych skryptów. Por od ponad 4000 lat ceniony był w wielu kulturach ze względu na ostry smak oraz korzyści zdrowotne.

Table of Contents

Toggle

Por jako Symbol i Lekarstwo

W Walii, już w VI wieku wojownicy nosili pory na hełmach, wierząc, że te rośliny zapewnią im zwycięstwo na polu bitwy. Por stał się symbolem narodowym Walii, a jego historia sięga legendarnego św. Dawida. W dniu jego święta, do dnia dzisiejszego żołnierze Walijscy, z godnością i ceremoniałem, konsumują surowe pory oraz dopinają do mundurów młody por celebrując starożytną tradycję.
W elżbietańskiej Anglii, nawet Szekspir nawiązywał do tego zwyczaju, a jego bohater, Henryk V, dumnie deklarował noszenie pora jako znak swojej walijskiej tożsamości. W tych dawnych czasach, por miał reputację lekarstwa na rozmaite dolegliwości, od przeziębień po bóle porodowe, będąc równocześnie smacznym i zdrowym składnikiem tradycyjnych walijskich potraw.
Niektórzy twierdzili, że por mógł zapewniać ochronę przed ranami w bitwie, uderzeniami pioruna, a nawet służyć do przepowiadania przyszłości i odpędzania złych duchów. Mówiono, że umieszczając go pod poduszką, młode panny mogły ujrzeć w snach twarze swoich przyszłych mężów.

Właściwości pora czyli co zawiera por i jaki to ma wpływ na zdrowie

Por wlasciwosci prozdrowotne

•  Wzmocnienie układu odpornościowego: Por zawiera związki siarkoorganiczne, które wzmacniają odporność i chronią przed stanami zapalnymi. Są to te same związki, które znajdują się w innych warzywach z rodziny allium, takich jak czosnek, cebula i szczypiorek.
•  Zapobieganie przedwczesnemu starzeniu się : Związki siarkoorganiczne w porach zwalczają stres oksydacyjny, który jest spowodowany nierównowagą między wolnymi rodnikami a przeciwutleniaczami. Pomagają one chronić komórki i tkanki przed uszkodzeniami.
•  Pomoc w trawieniu: Por jest dobrym źródłem błonnika, w tym prebiotyków, które odżywiają dobre bakterie w jelitach, wspierając zdrowy mikrobiom jelitowy i pomagając w regulacji metabolizmu.
•  Ochrona przed niektórymi rodzajami raka: Por jest źródłem allicyny, która pomaga zapobiegać rozprzestrzenianiu się komórek nowotworowych. Regularne spożywanie pory może zmniejszać ryzyko raka żołądka, jelita grubego i piersi.
• Zdrowe oczy i skóra: Obfitość witaminy A w porach pomaga zachować zdrowe oczy, skórę i zęby. Witamina A poprawia wzrok, zwłaszcza przy słabym oświetleniu, i pomaga zapobiegać chorobom oczu.
• Zapobieganie chorobom dziąseł: Witamina A w porach może pomóc w zapobieganiu chorobom dziąseł i wzmacniać szkliwo zębów.
• Kontrola ciśnienia krwi: Składnik allicyna oraz witamina c w porach może pomóc w zmniejszeniu sztywności naczyń krwionośnych i obniżeniu ciśnienia krwi, zmniejszając ryzyko choroby wieńcowej i udaru mózgu.
•  Ochrona noworodków. Kwas foliowy w porach jest niezbędny do syntezy DNA i prawidłowego podziału komórek, co jest ważne dla zdrowia płodu.
•  Wsparcie dla zdrowia serca: Flawonoid kemferol i wysokie stężenie przeciwutleniaczy w porach mogą obniżyć ryzyko zawałów i chorób serca.
•  Wsparcie dla układu nerwowego: Witamina B6 w porach jest odpowiedzialna za zdrowie układu nerwowego, pomaga w łagodzeniu zmęczenia i stresu.
• Poprawa wzroku: Karoten i luteina w porach mogą poprawiać wzrok i zmniejszać zmęczenie oczu, chroniąc przed chorobami oczu.
•   Wsparcie dla trawienia: Błonnik w porach wspiera prawidłowe trawienie i może być pomocny przy zaparciach.
•  Działanie moczopędne: Niska zawartość sodu w porach sprzyja wydalaniu nadmiaru wody i soli z organizmu.
•  Wzmocnienie włosów Mangan i siarka zawarte w porach mogą być niezwykle korzystne dla zdrowia włosów. Znaczna ilość żelaza w porach wspomaga włosów.  Również wcierka do włosów z soku pora poprawia stan cebulek włosowych wzmacniając je i pobudzając porost włosów.
•  Zapobieganie infekcjom grzybiczym Jego działanie przeciwgrzybiczne wynika z obecności związków siarkoorganicznych oraz innych fitochemikaliów, które wykazują aktywność przeciw mikroorganizmom, w tym przeciw grzybom. Allicyna, jeden ze składników aktywnych w porach, znana jest z silnych właściwości antybakteryjnych i antygrzybiczych. Działa ona przez hamowanie wzrostu i rozmnażania się różnych patogenów, w tym grzybów.
  Dodatkowo, inne związki bioaktywne obecne w porach, takie jak polifenole i saponiny, mogą również przyczyniać się do ich działania przeciwgrzybiczego.
• Pomoc w odchudzaniu: Por przyczynia się do odchudzania głównie ze względu na swoją niską zawartość kalorii i wysoką zawartość błonnika.

Tradycyjne Zastosowania Pora: Od fitoterapi, Medycyny Klasztornej do Chińskiej

Por w fitoterapii

W fitoterapii zachodniej por nie jest traktowany jak zioło które dodaje się do mieszanek ziołowych w przypadku schorzenia. Osobiście uważam, że suszony por ma tak intensywny mógłby zepsuć smak mieszanki ziołowej. Najlepiej stosować por jako warzywo i zwiększyć jego spożycie przy konkretnych dolegliwościach aby wspomagać organizm w zdrowieniu.

Por jest wspaniałym warzywem odkwaszającym (alkalizuje) i nadaje się do kuracji odkwaszających. Największym plusem takiej kuracji porem jest to że możemy taka kurację przeprowadzać zimą bez utraty energii i ciepła (działa lekko rozgrzewająco). Inne wskazanie spożycia pora na użytek wewnętrzny:

• Anemia
• Artretyzm
• Reumatyzm (gościec)
• Zatrucie amoniakiem, nieświeżym pokarmem, ołowiem
• Zatrucie grzybami
• Dolegliwości dróg moczowych
• Kamica moczanowa
• Gruźlica
• Niestrawność
• Niewydolność nerek
• Otyłość
• Zaparcie
• Pasożyty

Sok ze świeżych porów jest środkiem wspomagającym leczenie kamicy i nieżytów dróg moczowych ponieważ ma właściwości moczopędne.

Por w medycynie klasztornej św Hildegardy z Bingen

Święta Hildegarda z Bingen, niemiecka benedyktynka i mistyczka żyjąca w XII wieku, znana jest ze swoich prac dotyczących medycyny, muzyki, etyki i teologii. W swoich pismach, zwłaszcza w dziele “Physica”, Hildegarda , Hildegarda opisywała por jako roślinę korzystnie wpływającą na trawienie i zdolną do łagodzenia różnych dolegliwości żołądkowych.
Surowy z olejem migdałowym opisywała jako afrodyzjak.
Sok z pora wkropiony do ucha zalecała w bólach głowy i bezsenności.
Zewnętrznie przykładana miazga z pora miała zastosowanie przy złamaniach kości oraz paraliżu kończyn.

Nie zalecała spożywanie pora osobom chorym szczególnie ze względu na wysoka zawartość siarki twierdząc że to może zbytnio pobudzać produkcję leukocytów i może zbyt wzmagać ropnie.

Por w medycynie chińskiej

Por w medycynie chińskiej jest ważnym warzywem aby wzmacniać jelita oraz nerki.  Część nadziemna pora  traktowana jest jak warzywo, natomiast korzeń pora jak zioło. Należy jednak pamiętać że pokarmy są w TMC częścią całego systemu leczenia podobnie jak zioła,akupunktura,masaże i inne metody wspomagania zdrowia. Zatem lekarz medycyny chińskiej może zalecić wykluczenie pewnych produktów spożywczych bać polecić spożywanie danego pokarmu w większej ilości.

Por jest w smaku ostrym czyli należy do przemiany metalu. Wpływa na jelita i płuca. Niektóre źródła podają że por ma smak ostry ale też lekko kwaśny. Oznacza to że jest ściągający czyli i wpływa na wątrobę. Właściwości ściągające pomagają w krwawieniach i biegunce.

Termika pora jest ciepła zatem zaleca się stosować por kiedy chcemy dodać organizmowi ciepła ale nie gorąca. Ciepłe pokarmy rozgrzewają i dodają energii Qi (sprawdź czym jest energia qi) . Należy jednak pamiętać że nadmiar produktów rozgrzewających prowadzi do stanów patologicznych z przegrzania.
Por wpływa korzystnie na nerki zwłaszcza duszony z orzechami włoskimi.
Por znajdziemy niemalże w każdym posiłku w chinach od momentu kiedy nadchodzą chłodniejsze dni.

Por zalecany jest aby wspomagać organizm w odnowieniu naczyń krwionośnych i serca. Ponieważ por ma właściwości przeciwkrwotoczne zalecany jest w przypadku krwawienia szczególnie niedoborowego (terminologia TMC).

Korzenie pora

Według TMC to typowy lek z zakresu żywności i medycyny. Jego historia zastosowań leczniczych i jadalnej żywności w Chinach jest bardzo długa

Korzenie można stosować świeże po oczyszczeniu oraz po wysuszeniu.
Korzenie pora mają tak samo jak pozostała część pora ciepłą termikę i ostry smak. W Kompendium Materia Medica (autorstwa Shizhen Li (1518–1593) zapisano, że „gotowane korzenie pora mogą łagodzić wnętrzności, wspomagać apetyt, zatamować krwawiącą ropę i leczyć bóle brzucha. Sok z korzeni pora może odtruwać i leczyć nietykalne bóle w klatce piersiowej, wściekliznę, jad węża, skorpiona, szkodniki”

Korzenie pora mają cierpki smak i rozgrzewają naturę, rozgrzewają wątrobę i tonizują nerki, rozgrzewają środkowe partie narządów wewnętrznych , wspomagają przepływ qi i rozpraszają zastój krwi. Można je stosować w połączeniu z innymi ziołami w leczeniu różnych chorób, w tym gorączki, bólu głowy, wzdęć, rozstroju, zapalenia oskrzeli, kaszlu, zapalenia pęcherzyka żółciowego, ostrego bólu w klatce piersiowej, zaparć; urazu, bólu stawów, uszkodzeniu tkanek miękkich, hemoroidach, przetoce odbytu; bólu zęba, krwawieniu z nosa, łysieniu oraz w przypadku choroby skóry; glistnicy na  ukąszenia komarów a nawet wściekliznę.

Z korzeni pora wyizolowano oraz opisano piętnaście związków między innymi: związki siarki, fenolowe, związki lignanowe, nienasycone kwasy tłuszczowe i saponiny. (Jak widać części nadziemne pora zawierają wiele składników takich jak korzenie pora).
W obliczu obecnych badań przeprowadzonych przez chińskich naukowców możemy zauważyć że korzenie pora maja działanie przeciwbakteryjne, przeciwutleniające, chroniące śródbłonek naczyń i działanie wykrztuśne.
Surowe włókna pory, mogą wspomagać perystaltykę jelit co przyczynia się zapobieganiu zaparciom.
Por w chinach był zalecany jako warzywo wzmacniające potencje mężczyzn. Obecne badania nad korzeniami pora potwierdzają te zastosowanie. Zawarte w korzeniu pora fosfor, wapń, żelazo i inne pierwiastki śladowe mają pozytywny wpływ na funkcje seksualne mężczyzn.

korzyści wynikające z wykorzystania korzeni pora, oparte na obecnych badaniach naukowych potwierdzając jednocześnie wiele zastosowań tradycyjnej medycyny chińskiej:

• Właściwości Przeciwbakteryjne i Przeciwgrzybicze: Badania wykazały, że korzenie pora zawierają związki siarki oraz saponiny, które mają silne działanie hamujące na różne patogeny, w tym bakterie i grzyby, takie jak Mucor mucedo, Colletotrichum gloeosporioides, Rhizoctonia solani i Penicillium citrinum. To sprawia, że korzenie pora mogą być skutecznym środkiem w leczeniu infekcji bakteryjnych i grzybiczych. Również działa hamująco na rozwój aflatoksyny.
• Działanie Przeciwutleniające: Zawarte w korzeniach pora alliina, po przemianie w allicynę pod wpływem enzymu czosnkowego, wykazuje silne działanie antyoksydacyjne. Ochrona przed uszkodzeniami oksydacyjnymi jest kluczowa w zapobieganiu wielu chorobom, w tym nowotworom.
•  Wsparcie dla Układu Krążenia: Korzenie pora wspomagają krążenie krwi i pomagają usuwać zastój krwi, co jest korzystne w leczeniu chorób układu krążenia i naczyń mózgowych.
•  Działanie Wykrztuśne: Saponiny zawarte w korzeniach pora mogą pobudzać błonę śluzową żołądka i odruchowo zwiększać wydzielanie błony śluzowej dróg oddechowych, co przyczynia się do łagodzenia kaszlu i wspomagania wykrztuszania.
•  Poprawa Funkcji Seksualnych u Mężczyzn: Zawarte w korzeniach pora fosfor, wapń, żelazo i inne pierwiastki śladowe mają pozytywny wpływ na funkcje seksualne mężczyzn. W Chinach por był stosowany jako warzywo wzmacniające potencję mężczyzn.
•  Wsparcie dla Układu Trawiennego: Surowe włókna pory mogą wspomagać perystaltykę jelit, co przyczynia się do zapobiegania zaparciom i wspiera zdrowe trawienie.

Należy jednak pamiętać, że zastosowania pory w medycynie chińskiej są oparte na tradycyjnych koncepcjach tej medycyny, takich jak równowaga yin i yang oraz przepływ energii Qi, które mogą nie być bezpośrednio porównywalne z koncepcjami medycyny zachodniej.

Dlaczego por jest niezdrowy?

przeciwwskazania

Por jest bezpieczna rośliną do spożycia nie mniej jednak wysoka zawartość siarki która ma właściwości immunostymulujące, w niektórych schorzeniach por może być nie wskazany.

To że por jest niezdrowy być może wynika z przekazów wedłóg św Hildegardy z Bingen. Według autorów książek poświęconych żywieniu i terapiom św. Hildegardy por powinno sie spożywać po wcześniejszym namoczeniu w osolonej wodzie lub wodzie z octem, ponieważ jest lepiej strawny. Dr. Wighard Strehlow w książkach z jednej strony zaleca spożywanie zupy z pora jednocześnie przestrzega chorych aby nie spożywali pora pod żadną postacią ponieważ “nie jest ono dobrze ukrwione”

W publikacjach innych autorów opisujących terapie św. Hildegardy, nie zaleca sie spożywania zbyt dużej ilości pora ponieważ powoduje koszmary nocne.

Osobiście uważam, że należy obserwować własne ciało jak reaguje na spożycie tego warzywa. Nadmiar wszystkiego prowadzi do zaburzeń.

Praktyczne Zastosowanie Pora: Od Kuchni po Domowe Remedia

Pobierz darmowy przewodnik receptur ludowych na domowe maście i mikstury z pora. W przewodniku oprócz receptur na pasożyty, brodawki,rany otrzymasz kilka przepisów kulinarnych przygotowanych według zasad pięciu przemian.

Materiały źródłowe

Dr. Wighard Strehlow ” Żywność która leczy terapia żywieniowa św. Hildegardy z Bingen”

Jadwiga Górnica “Apteka Natury”

Marek Czekański “Zioła św Hildegardy”

Paul Pitchford “Odżywianie dla zdrowia”

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-15-7470-2_16
https://www.netmeds.com/health-library/post/leeks-nutritional-content-health-benefits-and-culinary-uses-of-this-exotic-vegetable-easy-recipes
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4366009/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5053314/

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10394319/#b0100

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10477070/
https://www.conserve-energy-future.com/benefits-of-leeks.php

Visits: 15