Punktem wyjścia do przyspieszenia zjawiska starzenia się organizmu jest stan zapalny – między innymi wywołany nieodpowiednią dietą – który prowadzi do powstania choroby zwyrodnieniowej. Ponieważ proces zapalny jest bardzo silnie związany ze starzeniem się, mówi się nawet o zapaleniostarzeniu się. Jest ono główną przyczyną śmierci w naszym cywilizowanym świecie. Antidotum na szkodliwe dla skóry zjawiska to NNKT w zdrowych proporcjach.Organizm zareaguje stanem zapalnym, jeśli będzie w nim mało polifenoli, betaglukanu, a także NNKT – niezbędnych, nienasyconych kwasów tłuszczowych. I jeśli zaburzone zostały relacje pomiędzy ilością prozapalnych kwasów omega 6 a przeciwzapalnym kwasem omega 3.
Kwasy omega 3 i stan zapalny. Nie wszystko złoto, co się świeci.
Kwasy omega, które dostarczane są wraz z pożywieniem do organizmu, mogą działać prozapalnie albo przeciwzapalnie. Wybitnie przeciwzapalnym kwasem jest stabilizowana omega 3. Z kolei omega 6 jest kwasem działającym prozapalnie.
Do kwasów omega 6 zaliczamy:
- kwas linolowy (LA);
- kwas gammalinolenowy (GLA);
- kwas arachidonowy (AA/ARA).
W grupie kwasów omega 3 znajdują się natomiast:
- kwas α-linolenowy (ALA);
- kwas eikozapentaenowy (EPA);
- kwas dokozaheksaenowy (DHA).
Bogatym źródłem kwasów omega-3 są owoce morza – szczególnie ryby żyjące w zimnych wodach; kwasów omega 6 – oleje roślinne.
Ponieważ w organizmie potrzebne są zarówno kwasy omega 3, jak i omega 6, należy dostarczyć je wraz z dietą. Ważne jest jednak, aby zachować zdrowe proporcje pomiędzy tymi kwasami – według Światowej Rady Genetyki Żywienia i Żywności Zdrowotnej oraz nordyckiej Rady Ministrów równowaga kwasów tłuszczowych omega 6 do omega 3 powinna być mniejsza niż 5 do 1.
Zatem dostarczenie odpowiedniej ilości NNKT to nie wszystko – najistotniejsza jest relacja ilości kwasu omega 6 do Omega 3.
Dlaczego? Już wyjaśniamy.
Zdrowy balans NNKT
Uznawane dotychczas za zdrowe kwasy tłuszczowe, które występują naturalnie w każdej komórce ciała wszystkich zwierząt i wchodzą w skład błon komórkowych, nie w każdej sytuacji całkowicie zdrowe faktycznie są. Cząstki omega-3 są bowiem w ludzkim organizmie rozkładane do przekaźników przeciwzapalnych, z kolei dostarczone z dietą kwasy omega-6 generują powstanie przekaźników prozapalnych. Jeżeli w naszej diecie mamy przewagę kwasów omega-6 nad z kwasami omega-3, to działamy na własną niekorzyść.
Ale uwaga! Choć kwasy omega 6 generują czynniki prozapalne, to również muszą znaleźć się w naszej diecie – z tej prostej przyczyny, że stan zapalny w organizmie jest bardzo pożądany w sytuacji, kiedy potrzebne jest uruchomienie ochrony immunologicznej, na przykład w wyniku reakcji tkanki na uraz. Ostry stan zapalny służący eliminacji zagrożenia mikrobiologicznego bądź usprawnieniu procesów gojenia się rany jest takiej sytuacji bardzo pożądany. Jednak kiedy stan zapalny ostry przechodzi w stan zapalny przewlekły, wówczas działające prozapalnie czynniki o dużym potencjale uszkodzenia tkanek zwyczajnie szkodzą, ponieważ prowadzą do powstania choroby zwyrodnieniowej.
Jak powstaje stan zapalny?
Jeśli relacja kwasu omega 3 do kwasu omega 6 w diecie i w organizmie wygląda inaczej niż 5:1, mówimy o zaburzeniu bilansu kwasów tłuszczowych. Zaburzenie tego bilansu na korzyść kwasów omega 6 powoduje, że w organizmie ciągle rozwija się stan zapalny i początkowo objawia się on miejscowym obrzękiem – jest to pierwsza faza stanu zapalnego. Aktywuje ona potem drugą fazę, polegającą na destrukcji organelli wewnątrzkomórkowych zwanych lizosomami. Lizosomy są małymi pęcherzykami zlokalizowanymi wewnątrz każdej komórki i wypełnionymi wysoce destruktywnymi enzymami metaloproteinazami, które są uwalniane i powodują erozję macierzy pozakomórkowej. Macierz jest cienką, trójwymiarową siateczką, która składa się z wielu rodzajów mikrowłókien – także kolagenowych i elastylowych. Dzięki siateczce wszystkie komórki znajdują się na właściwym miejscu.
Omega-3: Skuteczne Odpowiedzi na Przewlekły Stan Zapalny
Niezachwiana równowaga między proporcją kwasów tłuszczowych omega-3 a omega-6 w diecie i w organizmie jest niezmiernie ważna dla zachowania optymalnego zdrowia. W przypadku zaburzenia tej równowagi, na korzyść kwasów omega-6, prowadzi to do aktywacji procesów stanu zapalnego, który jest skomplikowanym mechanizmem w organizmie. Pierwsza faza tego stanu objawia się miejscowym obrzękiem, co jest wynikiem zwiększonej produkcji prozapalnych mediatorów. Następnie, w drugiej fazie, dochodzi do destrukcji organelli wewnątrzkomórkowych, znanych jako lizosomy, które zawierają wysoce destrukcyjne enzymy metaloproteinazy.
Te enzymy uwalniane są na zewnątrz komórki, prowadząc do erozji macierzy pozakomórkowej. Macierz ta pełni istotną rolę w utrzymaniu struktury i funkcji tkanek, a jej degradacja prowadzi do postępującego uszkodzenia tkanek i inicjacji procesów zwyrodnieniowych. Przewlekły stan zapalny stanowi zatem istotne ryzyko dla zdrowia, prowadząc do przyspieszonego procesu starzenia się organizmu. Warto zrozumieć te mechanizmy i dążyć do utrzymania odpowiedniego balansu kwasów tłuszczowych, aby zapobiec skomplikowanym konsekwencjom przewlekłego stanu zapalnego.
Odsłony: 10
