Sosna, majestatycznie wznosząca się w polskich lasach, jest nie tylko symbolem naszej przyrody, ale również skarbnicą zdrowotnych tajemnic. Mimo jej powszechnej obecności, nie wszyscy zdają sobie sprawę z pełni właściwości zdrowotnych sosny. Znajdując się w rodzinie Pinaceae, z ponad 200 różnymi gatunkami, w tym PINUS SYLVESTRIS, sosna nie tylko ozdabia nasze krajobrazy, ale także służy naszemu zdrowiu. Te potężne drzewa iglaste, niektóre osiągające wiek nawet 1000 lat, skrywają wiele sekretów. Najstarsze sosnowe drzewo na świecie, liczące ponad 4500 lat, stoi dumnie w Kalifornii. Choć drewno sosnowe jest popularne w meblarstwie i budownictwie, właściwości zdrowotne sosny są tym, co naprawdę powinno przyciągnąć naszą uwagę. Oto tylko kilka z nich…
Sosna w zastosowaniu kulinarnym
W czasach głodu spożywano nie tylko nasiona sosny, ale i podkorze oraz sproszkowane igły, które mieszano z mąką. W obecnych czasach najczęściej jednak spożywa się orzeszki sosnowe oraz pędy sosny.
Orzeszki sosny
Najbardziej popularne są orzeszki, czyli obłuskane nasiona niektórych odmian sosny. Takie orzeszki możemy kupić pod nazwą „orzechy Pini” lub „orzechy cedrowe”. W Polsce jadalne są nasiona sosny limby (P. cembra) rosnącej najpowszechniej w Tatrach.Wyłuskane nasiona jada się surowe lub lekko podprażone. Są bardzo odżywcze i mogą zastąpić pełnowartościowy posiłek. Na Syberii gdzie powszechnie występują sosny syberyjskie, z orzeszków (orzechy cedrowe) wykonuje się mleczko.W krajach śródziemnomorskich bardzo popularne są orzechy sosny Pinii. Orzeszki piniowe stanowią ważny dodatek do sosu pesto oraz potraw mięsnych i warzywnych. Wyrabia się z nich również słodkie smakołyki.Orzeszki zawierają ok. 50-60% tłuszczu trochę białka, sole mineralne oraz witaminy z grupy B i witaminę C i E.
Olej z orzeszków sosnowych
Z nasion sosny (orzeszków) wytłacza się olej, który w niektórych ludach traktowany był wręcz jak świętość. Uważano, że sprawia porost włosów, nadaje piękna, młodzieńczego wyglądu i siły. Jeżeli chodzi o zastosowanie kulinarne, to olej ma takie same właściwości zdrowotne jak orzeszki i jest stosowany do sałatek, deserów i innych potraw. Oleju tego nie powinno się podgrzewać ani za długo przechowywać, ponieważ szybko się utlenia (jełczeje).
Podkorze sosny
Podkorze można spożywać surowe, gotowane, pieczone jako mielony dodatek do zup i pieczywa.Dzisiaj już podkorze nie spożywa się, ale w okresie głodu podkorze sosny stanowiło cenny dodatek do potraw.
Igły i pędy sosny
Młode gałązki i pędy można spożywać na surowo. Z igieł i pędów sosny robimy również herbatkę. Szczególnie zimą bardzo korzystnie wpływa na nasz organizm taka herbatka z suszonych pędów i igieł sosnowych. Są one bowiem bogactwem witaminy C. Igły i pędy sosny znalazły również zastosowanie w przemyśle alkoholowym oraz farmaceutycznym. Sporządza się z nich syropy wzmacniające oraz przeciw kaszlowe i nalewki o specyficznym sosnowym aromacie.
Żywica sosny
Żywicę sosnową dodaje się w niewielkiej ilości do nalewek alkoholowych, aby nadać charakterystycznego żywicznego posmaku.Żywicę również mażemy żuć zamiast gumy do żucia. Wystarczy ilość ziarnka grochu, aby mieć antybakteryjną gumę do żucia.
Sosna właściwości zdrowotne
Orzeszki sosnowe
Orzeszki stanowią doskonałe źródło tłuszczu, mikroelementów i witamin dlatego wzmacniają organizm. Mają również właściwości oczyszczające organizm z toksyn. Korzystnie działają na płuca i jelita, naoliwiając je (usprawniają oddawanie stolca). Nalewki z orzeszków sosnowych polecane są w stanach depresji, artretyzmie oraz problemach przewodu moczowego. Mleczko z orzeszków sosnowych ludy syberyjskie podawały, aby łagodzić choroby oskrzeli, płuc i nerek.
Olej z orzeszków sosnowych
Najczęściej olej z orzeszków stosuje się w połączeniu z żywicą sosnową lub olejkiem eterycznym w kuracjach oczyszczających i odmładzających organizm ze względu na swoje właściwości moczopędne i antybakteryjne.Olej bardzo często stanowi bazę do kremów przeciwzmarszczkowych, przeciwzapalnych i regenerujących naskórek. W połączeniu z innymi ziołami sporządza się z tego oleju balsam wzmacniający drogi oddechowe.
Olejek sosnowy
Olejek sosnowy, uzyskiwany jest przez ekstrakcję olejków eterycznych z igieł sosny i stanowi silną pomoc terapeutyczną. (olejek terpentynowy) Ma właściwości zbliżone do olejku z drzewa herbacianego i eukaliptusowego. Jest silnym środkiem przeciwko szkodliwym bakteriom i wirusom wszelkiego rodzaju. Ma właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne, przeciwnowotworowe. Działa wykrztuśnie oraz rozkurczowo. W połączeniu m.in. z olejem z orzeszków sosnowych jest maścią rozgrzewającą, która ma zastosowanie w chorobach reumatycznych, bólach gośćcowych i innych nerwobólach na tle zwyrodnieniowym. Ma działanie odkażające na skórę.Olejek sosnowy stosuje się do inhalacji w nieżytach dróg oddechowych, astmie, chorobach oskrzeli.W kąpieli olejek ma działanie odkażające, przeciwgrzybiczne, relaksujące w chorobach układu nerwowego działa relaksująco i uspokajająco. Pomaga w bezsenności na tle nerwowym.
Igły sosny
W 100 gr igieł mamy ok. 250 mg witaminy C. Oprócz witaminy C igły sosny zawierają
karoteny, witaminę K, oraz olejki lotne o silnym działaniu przeciwzapalnym. Igły sosny mają bardzo podobne właściwości jak pędy sosny, jednak zyskały sobie większą popularność w zewnętrznym zastosowaniu. Wywar z igieł sosny dodany do kąpieli działa antyseptycznie, wzmacniająco i kojąco dla podrażnionej, odmrożonej skóry. Taka kąpiel ma właściwości lekko rozgrzewające.
Pędy sosny
O właściwościach wspomagających organizm pędów sosny możemy poczytać w wielu źródłach. Z wierzchołków młodych pędów sporządza się witaminowy napój. Dawniej przetwory pączków sosny były bardzo popularne w zastosowaniu medycznym. Dziennik Klasztorny Ojców Bonifratrów zaleca stosowanie odwaru z pączków sosnowych w chorobach dróg oddechowych oraz przeziębieniach. Syropy z pączków sosny podawano w bólach gardła, kaszlu, chrypce.
Pyłek sosny
Pyłek sosnowy dotychczas nie cieszył się popularnością ze względu na trudności związane z jego pozyskiwaniem. Aby go zdobyć, delikatnie zrywa się męskie pędy sosny, które zawierają pyłek gotowy do pylenia. Pyłek stał się tematem głośno omawianym, głównie ze względu na zawartość androgenów takich jak androstendion, testosteron, dehydroepiandosteron (DHEA), androsteron, a także aminokwasów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania hormonalnego (takich jak arginina, leucyna, lizyna, metionina, fenyloalanina, tryptofan, tyrozyna i inne w niewielkich ilościach). Tak imponujący skład pyłku daje nadzieję zarówno mężczyznom, jak i kobietom z zaburzeniami hormonalnymi.
Pyłek zatem może regulować układ hormonalny, dlatego zalicza się go do afrodyzjaków, czyli substancji zwiększających libido i wytrzymałość zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet (dzięki szerokiemu spektrum aminokwasów). Ponadto, pyłek jest bogaty w witaminy i mikroelementy, co przyczynia się do jego działania przeciwzapalnego oraz spowalnia proces starzenia organizmu. W składzie pyłku można znaleźć takie witaminy i mikroelementy jak: ryboflawina (wit. B₂), kwas nikotynowy (wit. B₃), kwas pantotenowy (wit. B₅), pirydoksyna (wit. B₆), biotyna (wit. B₇), inozytol (wit. B₈), potas, sód, mangan, magnez, fosfor, wapń, żelazo, miedź, cynk i selen.
Pyłek znalazł zastosowanie w przypadku anemii, osłabienia układu odpornościowego, menopauzy, nieregularnych miesiączek, wypalenia zawodowego i depresji. Jest również stosowany jako środek ogólnie wzmacniający i zwiększający wydolność.
Dziegieć sosnowy
Dziegieć sosnowy nazywany inaczej smołą, mazią lub balsamem sosnowym pozyskuje się w wyniku suchej destylacji gałęzi, kory, drewna sosny. Powstaje w ten sposób brunatnoczarna, gęsta, lepka ciecz o specyficznym zapachu (terpentyna).Dawniej dziegieć stosowano wewnętrznie (do lat 40 XX wieku) jako środek wykrztuśny, odkażający przewód pokarmowy, oddechowy oraz moczopędny i żółciopędny.Obecnie ze względu na ryzyko wystąpienia skutków ubocznych przy zastosowaniu niewłaściwych dawek,(obciążenie wątroby, uszkodzenie nerek ryzyko wystąpienia methemoglobinemii) zaleca się stosowanie zewnętrzne preparatów z dziegci.Zewnętrznie dziegieć ma zastosowanie w takich dolegliwościach jak: trądzik, grzybica skóry, liszaje, bielactwo, zapalenie mieszków włosowatych, łojotok, łuszczyca, świerzb, wypryski, ropnie, trudno gojące się rany i wrzody.
Wyciąg z kory sosny
Znany lek antyoksydacyjny Pycnogenol zawiera w swoim składzie wyciąg z kory, francuskiej sosny śródziemnomorskiej. Poprawia krążenie krwi w organizmie oraz zmniejsza objawy menopauzy prawie o polowe jak wykazały badania z centrum medycznego Keiju w 2013 roku.Wyciąg z kory sosny zmniejsza ilość uderzeń gorąca, nocne poty oraz zawroty głowy i depresje w okresie menopauzy.Pycnogenol jest obecnie stosowany na całym świecie jako suplement diety i jako środek fitochemiczny na różne choroby, od przewlekłego stanu zapalnego po zaburzenia krążenia. Zauważono również że wyciąg z kory sosny usprawnia funkcje mózgu, poprawiając zapamiętywanie.
Żywica sosny
Żywica sosnowa jest naturalnym środkiem antyseptycznym i dezynfekującym. Stosuje się ją bezpośrednio na rany, aby powstrzymać infekcję. Również może mieć zastosowania w zatrzymaniu krwawienia. W miejsce wbicia drzazgi smaruje się żywicą. Po 2-3 dniach drzazga powinna wyjść sama.
Sosna w medycynie chińskiej
W medycynie chińskiej stosuje się wywary z młodych pędów oraz igieł sosny.Sosna ma lekkie właściwości rozgrzewające dlatego może być stosowana wzmacniająco na nerki, aby pozbyć się takich dolegliwości jak bóle okolicy lędźwi, wychłodzenie, brak energii, drażliwość, zimne kończyny, bóle brzucha, impotencja.
Nie mniej jednak wywar z pędów silniejsze ma zastosowanie podobnie jak w medycynie zachodniej na drogi oddechowe.
Stosuje się go w przypadku silnego kaszlu z odpluwaniem białej wydzieliny, utrudnionym wdechu, duszności, ucisku w klatce piersiowej, rzężeniu śluzu w oskrzelach.
Można wspomagająco również podać go w stanach podgorączkowych, bólach głowy, bólach mięśni, braku apatytu, obrzękach kończyn.
Stosowany w postaci kąpieli lub nacierań zmniejsza obrzęki i bóle stawów.
Inne zastosowanie sosny
Sosna jako źródło paliwa
Zebrana samowyciekająca żywica jest wspaniałą podpałką do rozpalenia ognia, nawet jeżeli jest wilgotno.
Impregnat sosnowy
Żywica może być zastosowana jako impregnat. Dobrze się sprawdza na szwach namiotu, butach, rękawicach.
Klej z żywicy sosny.
Z żywicy można zrobić klej. Podgrzewa się żywicę i miesza z popiołem lub węglem drzewnym z ogniska.
Po ochłodzeniu klej twardnieje.
Przeciwwskazania:
Długotrwałe stosowanie surowca zawierającego żywice sosny może spowodować dolegliwości żołądkowe i nerkowe. Jak każde zioło w nadmiarze może zaszkodzić, więc zachowaj zdrowy rozsądek.
Uwagi.
Bez porozumienia z władzami lasów proszę, nie obrywaj pączków sosny, ponieważ zaburzasz ekosystem.
Źródła:
dr. T.Błaszczyk „Materia medica”, A. Ożarowski, W. Jaroniewski „ Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie”
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/31819440
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28027428
http://luskiewnik.strefa.pl/pix/p18.htm
https://www.minervamedica.it/en/journals/minerva-ginecologica/article.php?cod=R09Y2017N01A0029
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0367326X10001413
https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/0269881108091584
Visits: 23
