Jemioła właściwości i zastosowanie w medycynie tradycyjnej, chińskiej i ludowej -

Jemioła to wiecznie zielona roślina półpasożytnicza. Od wieków jej właściwości zdrowotne były doceniane i wykorzystywane w medycynie ludowej. Obecnie te właściwości zdobywają na nowo uznanie w środowisku naukowym. Współczesne badania wskazują na jej potencjalne działanie przeciwnowotworowe, ponieważ udowodniono, że ekstrakty z jemioły mają zdolność zabijania komórek rakowych. Ale zacznijmy od początku…

Table of Contents

Jemioła właściwości i zastosowanie w historii

Stosowanie jemioły Viscum (Mistel, Mistletoe) w chorobach śledziony zalecał już Hipokrates /lekarz grecki (ok. 460-370 r. p.n.e.). Św. Hildegarda z Bingen /lekarka niemiecka (1098-1179) właściwości jemioły uzależniała od tego, z jakiego drzewa pochodzi. Za najcenniejszą uważała jemiołę z gruszy (ułatwia poród). Jemioła z głogu lub jabłoni leczy choroby psychiczne. Hildegarda Uważała, że dzieci mające koszmary nocne powinie mieć u boku jemiołę (podczas snu. Zalecała jemiołę dębową, lipową i leszczynową jako środek odpędzający czary. Jemioła dębowa i sosnowa starta na proszek ponoć leczyła paraliże (epilepsję). Wiele chorób u niemowląt leczono mlekiem matki zażywającej jemiołę w okresie karmienia. Jemioła zapobiegać miała lękom i przynosić szczęście.
Paracelsus/ lekarz szwajcarski (1493-1541) uważał jemiołę za cenny środek w terapii padaczki, krwotoku macicznego, w tym po porodzie.
O. Hertwig/ biolog niemiecki (początek XX wieku) zalecał jemiołę w leczeniu migreny. W latach 30. XX w. opublikowano wyniki badań, z których wynika, że po miesięcznej kuracji preparatami jemioły, można uzyskać spadek ciśnienia krwi, ze 195 mm Hg na 135 mm Hg. W Skandynawii jemiole przypisywano magiczne moce. Ozdabianie jemiołą domu, miało przynieść domownikom szczęście i ochronę przed złymi mocami. Grecy wierzyli, że pocałunek kochającej się pary pod jemiołą zapewniał życie w szczęściu przyszłym małżonkom. W medycynie ludowej stosowano jemiołę jako środek przeciwkrwotoczny oraz w leczeniu raka.

Jemioła i Medycyna chińska.

W medycynie chińskiej jemioła jest z powodzeniem stosowana od tysięcy lat do dzisiaj, chociaż nie była tak popularna, jak w Europie.
Leczono przede wszystkim bóle i zwyrodnienia stawów. Również z powodzeniem jest stosowana w takich zaburzeniach jak: kołatanie serca, niepokój, stany lękowe, nadciśnienie tętnicze, poty nocne, zanik pamięci, szum w uszach, zaburzenia snu, zaczerwienienia twarzy, miażdżyca, zawroty głowy, przerzuty nowotworowe, leczenie paliatywne nowotworów złośliwych.

Jemioła i medycyna tradycyjna.

Surowcem jest ziele i owoce jemioły. Zbiory robi się od grudnia do lutego. W XIX wieku przetwory z jemioły służyły jako środek przeciwskurczowy. Sproszkowane jagody jemioły, podawano 100 lat temu przeciwko robakom. Z jagód sporządzano lep na małe ptaki.
Z owoców przyrządza się maść na wszelkie guzy wyczuwalne palcami. Owoce rozgniatamy w moździerzu z olejem rycynowym i smarujemy chore miejsca. Jemioła podawana pozajelitowo wspomaga również leczenie:

Ciężkich form trądziku
Chorób alergicznych,
Zapalenia przydatków,
Przewlekłych infekcji skóry,
Układu moczowego,
Trawiennego,
oddechowego
łuszczycy

Z ziela i jagód dawniej przyrządzano odwar i podawano jako środek hamujący krwotoki i krwawienia jako środek rozkurczowy i przeciwpadaczkowy. Zarówno wodne, jak i alkoholowe wyciągi z ziela jemioły po podaniu doustnym obniżają ciśnienie krwi. Jemioła jest moczopędna. Wewnętrznie stosujemy maceraty. Źródła opisujące stosowanie jemioły w tradycyjnej medycynie chińskiej podają, iż ziele gotuje się 5- 10 minut, gotowanie nie jest zalecane przez współczesnych fitoterapeutów. W swoim opracowaniu dr. H. Różański pisze:

„ Intrakt z jemioły i napar to wyciągi na gorąco, uszkadzające proteiny i proteidy oraz lektyny jemiołowe, przez co pozbawione są działania hipotensyjnego i immunostymulującego. Działają jednie uspokajająco, rozkurczowo, przeciwzapalnie. Nalewka na słabym alkoholu (winie) ma lepsze właściwości, choć również większość składników zostaje zdenaturowana i unieczynniona. Najlepsze są maceraty na zimno ze świeżego surowca oraz świeży surowiec zmielony w miodzie”. (1 łyżeczka ziela zmielonego na 2 łyżki miodu), zażywany 3 razy dziennie po 1 łyżce. Macerat można pić 3-4 razy dziennie po 100 ml (1 łyżka surowca na 200 ml wody)”

Jemioła w badaniach.

Chociaż obserwuje się silny atak medycyny współczesnej na leki roślinne (preferuje się substancje sztucznie wytworzone) nie można jednak przejść obojętnie obok przeprowadzonych badań naukowych nad jemiołą. Najwięcej badań wykonano z użyciem wyciągów jemioły w chorobach nowotworowych. Wyciągi z jemioły zmniejszają potencjał migracyjny i inwazyjny komórek nowotworowych oraz stymulują komórki układu odpornościowego. Składniki jemioły, wykazują działanie niszczenia komórek nowotworowych i aktywność stymulującą system odpornościowy.
Preparaty z jemioły podawane zwierzętom wykazały szybszą odbudowę tkanki krwiotwórczej w szpiku kostnym i śledzionach u napromienionych zwierząt. Wśród szeregu badań można znaleźć badania potwierdzające skuteczność preparatów z jemioły w leczeniu chorób spowodowanych awarią elektrowni w Czarnobylu oraz badania raka oskrzeli, raka jelita grubego, raka sutka, raka żołądka i raka żeńskich narządów płciowych, gdzie wyniki były na korzyść jemioły, jeżeli chodzi o długość czasu przeżywalności pacjentów onkologicznych.

Preparaty z jemioły.

Preparaty wyciągów z jemioły są najczęściej stosowane w leczeniu pacjentów chorych na raka w krajach niemieckojęzycznych. Dostępne w handlu ekstrakty są w zastrzykach, sprzedawane pod różnymi markami, w tym Iscador, Eurixor, Helixor, Isorel, Iscucin, Plenosol, abnoba VISCUM.
Komercyjne produkty można podzielić zgodnie z gatunkiem drzewa żywiciela, które jest zwykle wskazane w nazwie produktu przez literę sufiksu. Iscador, fermentowany wodny ekstrakt Album Viscum L., który jest przygotowany jako lek homeopatyczny, jest sprzedawany jako IscadorM (z jabłoni, Malus domestica), IscadorP (z sosny, Pinus sylvestris), IscadorQu (z dębów, Quercus robur) i IscadorU (z wiązu drzewa, Ulmus minor). Helixor, niefermentowany wodny ekstrakt z Viscum album L., który jest standaryzowany przez jego biologiczny wpływ na komórki ludzkie w białaczce (in vitro), jest sprzedawany jako HelixorA (ze świerków,Picea abies), HelixorM (z jabłoni) i HelixorP (z sosny drzewa,Pinus sylvestris).

Stosowanie jemioły

Wyciągi z jemioły są przygotowywane w postaci roztworów wodnych lub roztworów wody i alkoholu, a także mogą być fermentowane lub zmieszany z miodem. Niektóre ekstrakty są przygotowywane zgodnie z zasadami homeopatii.
Ustalenie dawki jest problematyczne ze względu na jakość surowca. Świeży surowiec ma silniejsze działanie niż suszony. Ważne jest też, w jakim okresie została zebrana jemioła i z jakiego drzewa.
Doświadczony fitoterapeuta ustala dawkę indywidualnie, bardzo często zaczynając od najmniejszych dawek. Stopniowo zwiększa dawkę, kierując się tolerancją na zioło oraz efektem leczniczym.

Oficjalne dawki jemioły w połowie XX wieku: 1-1,5 g 2-3 razy dziennie Herba Visci (jako Pulvis Visci albi). Sok świeży z jemioły – Succus Visci recens 3 razy dziennie 1 łyżeczka. Maceratio Visci albi (surowiec zalać na 8 godzin przegotowaną chłodną wodą w ilości 6-8 g/200 g wody) 3-4 razy dziennie 1 łyżka stołowa. Intractum Visci – 3 razy dziennie 20-30 kropli. Extractum Visci fluidum 3 razy dziennie 40-40 kropli.